Historia Jednego Obrazu: Złota Adela

„Portret Adele Bloch-Bauer” jest zwany również „Złotą Adelą”. Obraz jest uważany za najważniejsze dzieło Gustava Klimta. Obraz jest namalowany na kwadratowym podobraziu o wymiarach 138×138 cm. Jest namalowany farbami olejnymi z nałożoną na płótno srebrną folią i złotem piaskowym.

Artysta podzielił obraz na dwie połowy. Prawą stronę zajmuje Adela Bloch-Bauer, natomiast lewa strona obrazu jest prawie pusta. Pokazuje wnętrze. W dolnej części znajduje się suknia bohaterki obrazu. Adela patrzy na widza obrazu. Blada, z ciemnymi włosami i pomalowanymi ustami sprawia wrażenie odcięcia od reszty dzieła. Obraz wydaje się wręcz płaski. Mamy wrażenie, że nasza bohaterka stoi wyprostowana, ale bardziej się przypatrując, stwierdzimy, że siedzi na zdobnym fotelu. Za tułowiem i głową są dwie powierzchnię, które mogą przedstawiać poduszki.

.

Lewa strona obrazu przedstawia ścianę pokoju. Na dole odcięta jest listwą o wzorze szachownicy. Poniżej znajduje się zielona podłoga.

.

Adela Bloch-Bauer to córka dyrektora Wiener Bankverein, Moriza Bauera. Kobieta miała wtedy 26 lat. Rodzina Adeli należała do żydowskiej burżuazji Wiednia. Mężem Adeli był Ferdynand Bloch, który prowadził cukrownię na skalę ogólnoeuropejską.

.

Siostrzenica Adeli Maria Altmann opisywała ją jako: „Cierpiącą, zawsze z bólem głowy, dymiącą jak parowóz, bardzo delikatną i ciemną. O natchnionej twarzy, pewną siebie, elegancką”.

.

Państwo Bloch-Bauer wspierali artystów, m.in. Gustava Klimta. Adela była często jego modelką. Na jej podobieństwo powstały dwa portrety: „Judith I” i „Judith II”.

Artysta dostał zamówienie na portret Adeli w 1903 r., a nad szkicami przygotowującymi spełnił około 5 lat. Powstało ich ponad 100. Obraz był wystawiany:

– jako ilustracja w czasopiśmie w 1907 r.

– 1907 r. – Międzynarodowa Wystawa Sztuki w Mannheim

– 1908 r. – wystawa Kunstschau Wien 1908

– 1910 r. – wystawa w sali Klimta podczas IX Esposizione Internazionale di Venezia

– 1918 r. – wystawa w Kinsthaus w Zurychu

– 1910-1921 r. – wypożyczony do Öesterreichische Galerie Belvedere.

Adela zmarła w 1925 roku. Prosiła męża, by obrazy Klimta zostały przekazane Austriackiej Galerii Państwowej w Wiedniu. Obraz Adeli był pokazywany w ekspozycji sztuki austriackiej w Paryżu, a później w Bernie.

W 1938 roku Austria została przejęta przez III Rzeszę. Ferdynand uciekł do Czechosłowacji, później do Szwajcarii. Zmarł w Zurychu, nigdy nie powrócił do Wiednia.

.

Dzieła Klimta zostały poddane zarządowi niemieckiemu. Zarządca komisaryczny – adwokat dr Erich Führer sprzedał cały majątek Blochów. Obrazy artysty kupiła austriacka galeria Moderne Galerie. Pod koniec życia Ferdynand starał się odzyskać skradziony majątek. Obrazy Klimta nie zostały zwrócone i pozostały w kolekcji Öesterreichische Galerie Belvedere.

.

W 1998 r. Na mocy ustawy o restytucji dzieł sztuki dziennikarz Hubertus Czernin po przejrzeniu archiwów galerii poinformował spadkbierców Ferdynanda o okolicznościach, w jaki obrazy stały się właśnością Austrii. Maria Altmann starała się odzyskać spadek, ale wniosek został odrzucony przez minister Elisabeth Gehrer.

.

W 2005 roku. po złożeniu przez Marię Altmann pozwu w USA przeciw Republice Austrii obrazy zostały oddane. Po zrezygnowaniu przez Austrię do prawa pierwokupu (300 mln dolarów) trafiły do Los Angeles County Museum of Art. W 2006 roku obraz Adele zakupił Ronald S. Lauder za 135 mln dolarów. Dzieło zostało później wystawione w Neue Galerie New York.

.

Filmy warte obejrzenia:

• Stealing Klimt (2006 r.) – film dokumentalny
• Złota dama (2015 r.) – film z Hellen Mirren w roli Marii Altmann