Historia Jednego Obrazu: Walka karnawału z postem
Kolejnym rozpatrywanym przez nas obrazem jest „Walka karnawału z postem”. Dzieło namalował Pieter Bruegel w 1559 roku (technika olejna na desce o wymiarach 118×164,5 cm.
Walka karnawału z postem – Pieter Bruegel
Obraz kupił cesarz Rudolf II Habsburg. Można go oglądać w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu.
.
Tematem obrazu jest spór religijny między Reformacją a kościołem katolickim. Kościół miał być instytucją, która za absolutny cel wskazuje wiernym wieczne zbawienie. Miało się to osiągnąć m.in. przez odpusty. Niestety, pojawiły się nadużycia wobec którym zaprotestowała Reformacja z Marcinem Lutrem. Wpływy prądów humanistycznych oraz zwrócenie uwagi na życie człowieka na ziemi zmieniły postrzeganie świata. Informacja zaczęła być szybciej przekazywana za pomocą druku.
.
„Z punktu widzenia malarza jest to nieprzebrane źródło inspiracji i motywów, rysujących horyzont całkiem innej sztuki. Trzeba tylko pójść śladem owej literatury masowej i odmalować to, co dzieje się w głowach uczestników wielkiego karnawału idei. Ukazać cały ów splot dogmatów i przesądów, jarmarcznej krytyki i komizmu rodem z karczmy. Na takim podłożu wylęga się Brueglowska wizja autentycznych widowisk, jakie odprawiano w ramach świąt na opak, Walki karnawału z postem (1559). Obraz ten jest panoramą, obejmującą sferę polityki, sferę religii, sferę ludowej farsy i sferę wciąż żywych, na wpół pogańskich bachanalii”
– D. Bianco
.
Główna scena na obrazie odbywa się na placu miejskim. Obraz jest kompozycyjnie podzielony na dwie części: stronę karnawału (lewa) i stronę postu (prawa). Naszą uwagę na główny plan przykuwa strategicznie umieszczone światło. Znajdują się tam także dwie postacie: gruby człowiek siedzący na beczce oraz wychudły asceta na tronie. Z lewej strony znajduje się karczma z szyldem łodzi, a po prawej kościół z symbolem Trójcy Świętej. Na obrazie widać także kilka budynków: jeden żółty i kilka czerwonych. Cały obraz jest wypełniony różnymi postaciami.
.
Siedzący na beczce mężczyzna trzyma rożen z nadzianymi głową prosięcia, pieczoną kaczką i kiełbasą. Na jego głowie znajduje się pasztet. Asceta siedzi na tronie z czerwonym suknem. W prawej ręce trzyma łopatę piekarską. Jest ubrany w szary habit.
.
Prawa strona obrazu jest zajęta przez osoby w różnych przebraniach. Noszą m.in. maski i sztuczne nosy. Jedna grupa gra w kości. Osoba, która wygra zgarnie zdobycz. Przy samej karczmie znajduje się dużo osób niepełnosprawnych.
.
Za ascetami znajdują się osoby z klekotkami, które były używane w kościołach katolickich w Wielki Piątek. Powyżej znajduje się kobieta wołająca do beznogiego kaleki. Udaje, że chce mu pomóc w otrzymaniu datków, ale na jej plecach znajduje się małpa, co ma być symbolem oszustwa. Po spowiedzi z kościoła wychodzą pokutnicy. Na obrazie w jego centralnej części widać także błazna, który prowadzi przechodniów.
.
Obraz pokazuje zderzenie wizji świata i człowieka. Obie mają jednak wady.
.
Ciekawostka:
- Obraz był inspiracją do piosenki „Wojna postu z karnawałem” Jacka Kaczmarskiego.
- W Muzeum Narodowym w Krakowie znajdowała się kopia obrazu. Syn artysty założył firmę kopiującą obrazy sławnego ojca. Jeden z obrazów należał do hrabiego Stanisława Ursyn Rusieckiego, który przekazał go w latach 30. do muzeum. Niestety, dzieło zostało skradzione podczas II wojny światowej.
