Historia Jednego Obrazu: „Szarża w wąwozie Somosierra” Michałowskiego

🖼 „Szarża w wąwozie Somosierra” to jeden z obrazów Piotra Michałowskiego (81 × 66,5 cm, 🎨olej na płótnie).

.
Obraz pokazuje szarżę 3. Szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej z 30 listopada 1808 r. w bitwie na przełęczy Somosierra w Hiszpanii 🇪🇸. Hiszpanie z łatwością odparli ataki 🇫🇷 francuskiej piechoty. Napoleon wydał rozkaz, aby szarżował 3. Szwadron 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii. Było to 125 kawalerzystów pod wodzą Jana Kozietulskiego. Atak trwał tylko 8 minut. 60 osób poległo lub odniosło rany, ale droga na Madryt została otwarta.
.
🖼 Kompozycja obrazu jest dynamiczna, kolorysta ciepła, ale ograniczona do brązu i czerwieni, posiadająca jednak rozjaśniające jasne elementy. Postacie nie są namalowane z dbałością o szczegóły. Powoduje to uczucie znakomitego oddania pędu szarżujących koni 🏇.
.
Dzieło Michałowskiego powstało w epoce polskiego romantyzmu. Był to ulubiony temat Michałowskiego. Poświęcił mu kilka swoich prac. 🖼Obraz postał około 1⃣8⃣3⃣7⃣ r. po powrocie 🎨malarza z Paryża. Powstało kilka wersji „Somosierry”. Dotychczas na dziełach innych artystów przedstawiających ten sam temat można było zobaczyć dowódców na tle grupki szwoleżerów. Piotr Michałowski postawił jednak na pokazanie głównie żołnierzy. Warto nadmienić, że malarz znał historię szarży z ustnych relacji jej uczestników. Opisów dostarczył mu m.in. kapitan Andrzej Niegolewski. Był to jedyny oficer, któremu dało się dostać na sam szczyt przełęczy. W jednym z listów kapitan pisał:
„Co do landszaftu to wiele wmość Panu powiedzieć nie mogę. Pamiętam, że była gęsta mgła, a potem zaczął prószyć pierwszy listopadowy śnieg. Zresztą wśród trzasku granatów, świstu kul, warczenia kartaczy i gęstego dymu z hiszpańskich dział, przyznam się szczerze, żem na ladszaft nie zwracał uwagi”.
.
Ciekawostki:
1. 🖌Szarża polskich szwoleżerów była częstym tematem w malarstwie. Inspirowali się nim m.in. Juliusz, Jerzy i Wojciech Kossakowie, January Suchodolski, Michał Bylina, Zygmunt Rozwadowski, Jan Rosen, Horace Vernet i Louis-Francois Lejeune.
2. 🎵 Jacek Kaczmarski w 1980 r. napisał inspirowaną obrazem balladę „Somosierra” (bit.ly/2JmtdT1)