Historia Jednego Obrazu: Pejzaż z upadkiem Ikara

Kolejnym obrazem rozpatrywanym w cyklu Historia Jednego Obrazu jest „Pejzaż z upadkiem Ikara”. Jest to obraz olejny o wymiarach 73,5 × 112 cm.

.

Obraz jest przypisywany Pieterowi Brueglowi (starszemu). Został namalowany około 1557 roku. Przypisanie autorstwa malarzowi jest niepewne. Atrybucja została zakwestionowana w 1966 roku. Kompozycję obrazu na pewno wymyślił malarz, ale obraz jest niesygnowany. Możliwe, że w Królewskim Muzeum Sztuk Pięknych znajduje się kopia dzieła.

.

Obraz nawiązuje do Ikara z „Metamorfoz” Owidiusza. Na pierwszym planie znajduje się chłop orzący pole, trochę niżej widać pasterza owiec. Nad morzem jest rybak, który zarzuca sieci. Po zatoce morskiej płyną statki pod żaglami. Na horyzoncie widać także góry oraz portowe miasto. Możnaby się zastanawiać, gdzie jest właściwie tytułowy Ikar. Jest praktycznie niewidoczny, znajduje się z prawej strony u dołu. Z wody wystają jego nogi, kilka piór pływa po powierzchni wody. Upadek Ikara został niezauważony przez resztę postaci.

.

Obraz nawiązuje do przysłów flamandzkich:

„Żaden oracz nie przerywa pracy z powodu śmierci człowieka” i „Śmierci nic nie jest w stanie powstrzymać”.

Poza tym symbolizuje obojętność świata na losy jednostki. Według krytyków jest pochwałą ciężkiej pracy.

.

Motyw Ikara był często wykorzystywany w malarstwie i innych formach sztuki. Widać go m.in. u Rubensa, Goltziusa, Landona, Drapera i Leightona. W Polsce tym tematem zajmowali się m.in. Jarosław Iwaszkiewicz w opowiadaniu „Ikar”, Stanisław Grochowiak w wierszu „Ikar” oraz Ernest Bryll w wierszu „Wciąż o Ikarach głoszą”. W 2000 r. Jacek Kaczmarski napisał także „Upadek Ikara”.