Historia Jednego Obrazu: Judyta odcinająca głowę Holofernesowi

Kolejnym rozpatrywanym obrazem będzie „Judyta odcinająca głowę Holofernesowi”. Obraz powstał w 1620 roku spod pędzla Artemisii Gentileschi. Został namalowany farbami olejnymi na płótnie. Obraz ma wymiary 199 x 162 cm.

Motyw Judyty i Holofernesa był często przedstawiany przez malarzy. Dotyczy wydarzeń z czasów Nabuchodonozora. Gdy wojska asyryjskie oblegały Betulię w Galilei, Judyta (wdowa po Manassecie) wybrała się do obozu przeciwnika. Upozorowała zdradę i rozkochała w sobie wrogiego wodza Holofernesa. Młody mężczyzna nie spodziewając się podstępu upił się podczas uczty, a Judyta korzystając z okazji odcięła mu głowę mieczem. Jej służąca schowała głowę do worka i kobiety opuściły obóz. Śmierć Holofernesa spowodowała odwrót wrogich wojsk. Głowę wodza umieszczono na murach miasta.

.

Artemisia Gentileschi była kobietą niezwykłą. Jej ojcem był Orazio Gentileshi, ceniony malarz. Artemisia odziedziczyła po ojcu talent. Miała szczęście, w tamtych czasach malarstwo było „męskim” zajęciem. Kobiety nie były przyjmowane do szkół, ale ojciec Artemisii był przyjacielem Caravaggia, dzięki czemu dziewczyna poznała jednego ze swoich mistrzów.  Artemisia cały czas doskonaliła swój warsztat, w wieku nastoletnim nie nauczyła się czytać ani pisać, cały czas malowała. Klęła, nie przyswajała zasad obowiązujących w tamtych czasach wszystkie kobiety.

.

Jednym z nauczycieli młodej malarki został Agostin Tassi, znajomy ojca. Malarz zgwałcił młodą dziewczynę, a później obiecał jej małżeństwo. Niestety, Artemisia uwierzyła w jego zapewnienia i przez kilka następnych miesięcy pozwalała mu przychodzić do swojej sypialni. Odkryła jednak, że jej nauczyciel jest żonaty i powiedziała o wszystkim ojcu. Orazio podał Tassiego do sądu oskarżając mężczyznę o „deflorację córki”. Niestety, nie był to koniec koszmaru młodej malarki. Kobietę poddawano wielu badaniom ginekologicznym, a także torturom ściskania palców. To wszystko miało uwiarygodnić jej zeznania. Zszargano jej godność oskarżając o niemoralność. Tassi został uznany za winnego, choć ponoć nie trafił do więzienia.

.

Tortury mogły u malarki spowodować trwałe kalectwo i koniec pracy artystycznej. Na szczęście tak się nie stało i w 1616 roku Artemisię przyjęto do Akademii Sztuki i Rysunku we Florencji. Była pierwszą tam uczącą się kobietą. Od tej pory mogła sama kupować malarskie narzędzia, podpisywać umowy i rozporządzać majątkiem.

.

Traumatyczne wydarzenia, jakie przeżyła Artemisia, przyczyniły się do stylu i tematyki obrazów, które malowała. Niedługo po procesie powstała „Judyta odcinająca głowę Holofernesowi”. Malowanie było dla niej terapią.

.

Obraz przedstawia odcięcie głowy mężczyzny, który mimo stanu upojenia alkoholowego, próbuje się szamotać i bronić. Judyta i jej służąca pokazują fizyczną i psychiczną siłę kobiet. Są zdecydowane, a nie strachliwe i słabe, jak zawsze były przedstawiane kobiety. Są odważne i gotowe splamić krwią dłonie, byle tylko obronić własny dom. Judyta trzyma w prawym ręku miecz, a lewą przytrzymuje głowę wodza. Krew tryska z tętnicy.

.

Historycy uważają, że rysy twarzy były wzorowane na Atremisii i Agostinie. W ten sposób malarka miałaby się zemścić na swoim oprawcy. Obraz jest utrzymany w ciemnych barwach. Jej malarstwo może być porównywane do stylu Caravaggia, ale u kobiety pokazana jest większa ekspresja i psychologizacja postaci.

.

Obraz można oglądać w Galerii degli Uffizi we Florencji.

.

Motyw zabicia Holofernesa na swoich dziełach pokazywali także m.in.: Sandro Boticelli, Giorgione, Lucas Cranach Starszy, Caravaggio, Jacopo Tintoretto, Rubens.