Historia Jednego Obrazu: Gwiaździsta noc

poniedziałek 28 grudnia 2020

W ostatnim odcinku w 2020 r. zapoznamy się z historią „Gwiaździstej nocy” Vincenta van Gogha. Obraz został namalowany w czerwcu 1889 roku w Saint-Remy. Jest to dzieło wykonane olejami na płótnie o wymiarach 73,7 x 92,1 cm.

.

Pomysł namalowania „Gwiaździstej nocy” narodził się wiosną 1888 roku. W liście do przyjaciela Emile’a Bernarda napisał:

Czasem żałuję, że nie mogę zdecydować się pracować więcej w domu i [malować] z wyobraźni. Z pewnością – wyobraźnia to umiejętność, którą trzeba rozwijać, która jako jedyna może nas doprowadzić do stworzenia bardziej wzniosłej i pocieszającej natury, niż to jedno krótkie spojrzenie na rzeczywistość (którą postrzegamy, jak w naszych oczach się zmienia, przechodząc jak błyskawica) pozwala nam dostrzec. Gwiaździste niebo, na przykład – coś, co chciałbym spróbować namalować.”

Swoją chęć wyraził także w liście do siostry Wilhelminy:

„Chcę teraz koniecznie namalować rozgwieżdżone niebo. Często wydaje mi się, że noc jest jeszcze bogatsza w kolory niż dzień, ubarwiona najintensywniejszymi fioletami, błękitami i zieleniami. Jeśli przyjrzysz się uważnie, to zobaczysz, że niektóre gwiazdy są cytrynowe, inne mają odcień różowy, zielony i błękitny jak niezapominajki. Bez zglebienia tematu jest oczywiste, że aby namalować rozgwieżdżone niebo, nie wystarczy umieścić białe kropki na błękitnej czerni”

.

8 maja 1889 roku malarz trafił do szpitala psychiatrycznego w Saint-Remy. Na początku nie chciał wychodzić na zewnątrz. Podziwiał z okna różne widoki i malował. W krajobrazie obserwowanym przez artystę dominowały cyprysowe drzewa, gaje oliwne i skąpa roślinność. Gotowe motywy do obrazu znalazł w naturze: samotny cyprys, wzgórza Alpilles z drzewami oliwnymi. Motywy te wykorzystał do namalowania dwóch obrazów: „Gwiaździstej nocy” i „Drzew oliwnych z Alipilles w tle”.

Drzewa oliwne z Alipilles w tle

.

Po namalowaniu „Gwiaździstej nocy” artysta wysłał dzieło na wystawę Salonu Niezależnych, który powstał w ramach sprzeciwu wobec oficjalnego salonu, gdzie jury odrzucało część zgłoszonych prac.

.

Poza cyprysem i wzgórzami naszą uwagę przyciąga tutaj niebo. Fantastyczne, dramatyczne i kosmiczne, gdzie dwie na ciemnoniebieskim tle spotykają się dwie zakręcone spiralnie mgły. Na niebie znajduje się jedenaście otoczonych aureolą gwiazd. W prawym górnym rogu znajduje się wręcz nierealny, pomarańczowy księżyc, mamy wrażenie że księżyc jest połączony ze słońcem. Wzdłuż horyzontu widać Drogę Mleczną, która rzuca światło na wzgórza i wioskę, która jest połączeniem Saint-Remy z holenerskimi wioskami.

.

Listy Van Gogha przekazują informację, że obraz jest nocną wizją „Drzew oliwnych z Alpilles w tle”

Obraz znajduje się w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.

.

Ciekawostki:

– Piosenka „Vincent”(1971 r.) Dona McLeana została napisana w hołdzie Van Goghowi. Rozpoczyna się od słów: „Gwiaździsta, gwiaździsta noc…”.

Piosenka została także zaśpiewana przez Ellie Goulding (2018 r.) (https://www.youtube.com/watch?v=C3_spbo8eVc)

Charles A. Whitney, astrofizyk z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics i Albert Boime, historyk sztuki z UCLA utrzymują, iż obrazy nocnego nieba namalowane przez van Gogha, przestawiane często jako dzieło wyobraźni artysty, ukazują w rzeczywistości dokładny stan nieba.

– Obraz znalazł się także w filmie „Jestem legendą” z Willem Smithem. Reprodukcja wisi nad telewizorem w domu głównego bohatera. Znajduje się także m.in. na plakatach filmów: Xing kong (2011), „O północy w Paryżu” (2011), „Starry night” (1999).

Plakat